Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσα από μια σειρά πρωτοβουλιών και δράσεων στηρίζει τα κράτη μέλη της στην προσπάθειά τους να μειώσουν τον αριθμό ατόμων του εργατικού δυναμικού που δεν διαθέτουν, τουλάχιστον, βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Το 2021 το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, παρουσίασε σχετική έκθεση για τις «Βασικές ψηφιακές δεξιότητες για τους ενήλικες» όπου αναλύει τους τρόπους με τους οποίους μπορεί η Ε.Ε. να επιτύχει τους στόχους της.
Σύμφωνα με την έκθεση, το 2019 το ένα τρίτο των ενηλίκων στην Ε.Ε που εργάζονται ή αναζητούν εργασία –περισσότερα από 75 εκατομμύρια άνθρωποι– δεν διέθεταν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες ή δεν είχαν χρησιμοποιήσει καθόλου το Διαδίκτυο τους τελευταίους τρεις μήνες. Το ποσοστό αυτό ήταν υψηλότερο για τα άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, τους ηλικιωμένους και τους ανέργους. Η έκθεση, η οποία δεν αποτελεί προϊόν ελέγχου, αλλά επισκόπηση των πληροφοριών που είναι δημοσίως διαθέσιμες και δεν περιλαμβάνει αξιολόγηση των μέτρων που έχει λάβει η Επιτροπή στον τομέα αυτό, παρουσιάζει τις πρόσφατες εξελίξεις στις βασικές ψηφιακές δεξιότητες στο εργατικό δυναμικό ηλικίας μεταξύ 25 και 64 ετών, που έλαβαν χώρα στο πλαίσιο της δράσης της Ε.Ε. στον τομέα αυτό από το 2010, και ειδικότερα την τελευταία πενταετία.
Από την έκθεση προκύπτει ότι η Ε.Ε. έχει αναγνωρίσει τη σημασία των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους τους πολίτες, ζήτημα που περιλαμβάνει στη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Από το 2010, η Ε.Ε. έχει δρομολογήσει διάφορες πρωτοβουλίες που καλύπτουν τις ψηφιακές δεξιότητες, συχνά στο πλαίσιο ευρύτερων μέτρων, ενώ από το 2016 δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στις ψηφιακές ή βασικές δεξιότητες, αν και οι δράσεις εξακολουθούν να αφορούν συχνά άλλες δεξιότητες, επίπεδα δεξιοτήτων ή ομάδες-στόχο. Ο ρόλος που διαδραματίζει η Ε.Ε όσον αφορά την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων είναι να στηρίζει τις εθνικές δράσεις μέσω κατευθυντήριων γραμμών και συστάσεων, να υποστηρίζει δίκτυα συνεργασίας και να χρηματοδοτεί δράσεις για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου ζητήματος. Ωστόσο, η πρωταρχική ευθύνη για τα εκπαιδευτικά συστήματα και την επαγγελματική κατάρτιση ανήκει στα κράτη μέλη της Ε.Ε.
Έως το 2015, οι δράσεις της Ε.Ε. δεν στόχευαν συγκεκριμένα στις βασικές ψηφιακές δεξιότητες των ενηλίκων. Έκτοτε, οι δράσεις για την αύξηση του ποσοστού του εργατικού δυναμικού με βασικές ψηφιακές δεξιότητες έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία. Η Επιτροπή καθόρισε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο πλαίσιο ψηφιακών ικανοτήτων, υποστήριξε την ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών για τις ψηφιακές δεξιότητες και βοήθησε στη δημιουργία εθνικών συνασπισμών για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη. Από την άλλη πλευρά, η Επιτροπή κατέληξε το 2019 στο συμπέρασμα ότι ο αριθμός των χρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. έργων για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων ενηλίκων με χαμηλού επιπέδου δεξιότητες δεν ήταν επαρκής. Και μολονότι το ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη πρότεινε τον ψηφιακό γραμματισμό και τις ψηφιακές ικανότητες ως προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) για την περίοδο 2014-2020, τα έργα που αφορούσαν ειδικά την κατάρτιση σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες στα κράτη μέλη αντιπροσώπευαν περίπου το 2% της συνολικής χρηματοδότησης του ΕΚΤ για την εν λόγω περίοδο.
Σύμφωνα με τους δείκτες που χρησιμοποιεί η Επιτροπή, η πρόοδος που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ όσον αφορά τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες είναι ελάχιστη. Αν και τα κράτη μέλη της ΕΕ με τις καλύτερες επιδόσεις συγκαταλέγονται στην ομάδα των χωρών που προηγούνται παγκοσμίως –στις περιπτώσεις που υπάρχουν συγκρίσιμα στοιχεία, τα κράτη μέλη με τις χειρότερες επιδόσεις δεν είναι σε καλύτερη μοίρα από τις χώρες που κατατάσσονται χαμηλά στην κλίμακα των εκτός ΕΕ χωρών. Για την τελευταία αυτή ομάδα κρατών μελών, η κατάσταση επιδεινώθηκε σταδιακά κατά την περίοδο 2015-2018, γεγονός που δείχνει ότι το ψηφιακό χάσμα δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο μεταξύ πληθυσμιακών ομάδων εντός ενός κράτους μέλους, αλλά και μεταξύ χωρών με υψηλές και χαμηλές επιδόσεις στον συγκεκριμένο τομέα.
Για τη νέα περίοδο 2021-2027, η Επιτροπή έθεσε για πρώτη φορά ειδικό στόχο για την αύξηση του ποσοστού των πολιτών με βασικές ψηφιακές δεξιότητες, από 56% το 2019 σε 70% το 2025. Σε σχέση με την επίτευξη του στόχου αυτού, εντοπίσαμε ορισμένα προβληματικά σημεία, ιδίως δε τη διάθεση συγκεκριμένων ποσών για μελλοντικά προγράμματα της Ε.Ε., τον καθορισμό επιμέρους στόχων και οροσήμων για την επίτευξη του στόχου αυτού, την αναγνώριση έργων που στοχεύουν στις βασικές ψηφιακές δεξιότητες των ενηλίκων και τη συνεπή αξιολόγηση των ψηφιακών δεξιοτήτων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο ψηφιακό περιβάλλον.
Η επισκόπηση καταρτίστηκε από το Τμήμα Ελέγχου IΙ (Επενδύσεις υπέρ της συνοχής, της ανάπτυξης και της κοινωνικής ένταξης).
