Η επίτευξη της ψηφιακής διακυβέρνησης, κατά την οποία οι ΤΠΕ εφαρμόζονται στον σχεδιασμό των διοικητικών διαδικασιών, δημόσιων πολιτικών και της παροχής αγαθών και υπηρεσιών με τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των χρηστών, απαιτεί την υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων εργασίας και νέων ικανοτήτων στη δημόσια διοίκηση. Πιο συγκεκριμένα, οι κυβερνήσεις καλούνται να προωθήσουν προς τις εθνικές δημόσιες διοικήσεις τους τις κατάλληλες δεξιότητες, γνώσεις και στάσεις συμπεριφοράς με τις οποίες πρέπει να εφοδιαστούν τα στελέχη τους προκειμένου να μπορούν να εργάζονται σε ψηφιακό περιβάλλον, ενσωματώνοντας τις ψηφιακές τεχνολογίες στην εργασιακή τους καθημερινότητα. Με αυτόν τον τρόπο, η συνεχής ανάπτυξη δεξιοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην επίτευξη του ψηφιακού μετασχηματισμού και στη δημιουργία δημόσιας αξίας.
Το παρόν έγγραφο εξετάζει τις καλές πρακτικές για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την προώθηση της ψηφιακής διακυβέρνησης. Βασίζεται σε έρευνα τεκμηρίωσης και συνεντεύξεις εμπειρογνωμόνων τόσο με υπεύθυνους χάραξης δημόσιων πολιτικών όσο και επαγγελματίες, προερχόμενους από περισσότερες από δέκα χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), συμπεριλαμβανομένων της Αυστραλίας, του Καναδά, της Δανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Κορέας, της Σλοβενίας, της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Επικεντρώνεται σε πρακτικές:
- εντοπισμού και αξιολόγησης των δεξιοτήτων που απαιτούνται να διαθέτουν οι κυβερνητικοί υπάλληλοι καθώς και
- οργάνωσης και αξιολόγησης των ευκαιριών μάθησης.
Τα πλαίσια ικανοτήτων, ως κείμενα που περιγράφουν είτε τις πολύ γενικές ψηφιακές δεξιότητες (πχ DigComp), είτε τις ειδικές δεξιότητες των ψηφιακών επαγγελματιών (π.χ. SFIA ή το πλαίσιο ικανοτήτων DDAT Capability στο Ηνωμένο Βασίλειο) ή ακόμα και τις δεξιότητες που θα πρέπει να υπάρχουν σε οργανισμούς στο σύνολό τους (όπως το δανικό μοντέλο ψηφιακών δεξιοτήτων), θεωρούνται ως ιδιαίτερα σημαντικά διότι συμβάλλουν στην υιοθέτηση μιας στρατηγικής προσέγγισης όσον αφορά την ανάπτυξη δεξιοτήτων για την ψηφιακή διακυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, οι αξιολογήσεις δεξιοτήτων επιτρέπουν στις δημόσιες διοικήσεις να εντοπίζουν τις ελλείψεις του εργατικού δυναμικού τους αλλά και διαμορφώνουν ευκαιρίες μάθησης περισσότερο στοχευμένες στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα και με ταυτόχρονη αποτελεσματικότερη χρήση των διαθέσιμων πόρων. Βέβαια, στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί ότι οι συστηματικές αξιολογήσεις των ψηφιακών δεξιοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων δεν είναι ακόμη πολύ συχνές.
Οι δημόσιες διοικήσεις παρέχουν συνήθως έναν συνδυασμό διαφορετικών τύπων μαθησιακών δραστηριοτήτων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων για την ψηφιακή διακυβέρνηση, όπως για παράδειγμα η μη τυπική κατάρτιση με τη μορφή μαθημάτων, εργαστηρίων ή καθοδηγούμενης κατάρτισης στον χώρο εργασίας. Ωστόσο, αν και εμφανίζονται διάφοροι τρόποι παροχής κινήτρων για τη συμμετοχή των εργαζομένων σε αυτές, η κατάρτισή τους εξακολουθεί να επαφίεται στην δική τους πρωτοβουλία και προθυμία. Βέβαια, υπάρχουν και ορισμένες εθνικές δημόσιες διοικήσεις οι οποίοι πιστοποιούν τους εργαζόμενους μετά την ολοκλήρωση ενός κύκλου μαθημάτων. Επιπλέον, η αξιολόγηση των ευκαιριών μάθησης για την ψηφιακή διακυβέρνηση είναι σημαντική, αλλά σπάνια πραγματοποιείται συστηματικά.
Το γενικό συμπέρασμα της έκθεσης είναι ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επενδύσουν στις δεξιότητες, την κατάρτιση και την εκπαίδευση ώστε να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις δυνατότητε του ψηφιακού μετασχηματισμού αντί να μετριάσουν τον αντίκτυπο της τεχνολογίας στους εργαζομένους, την κοινωνία και τις οικονομίες. Απαιτείται η χάραξη και η υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την εκπαίδευση των ενηλίκων, ώστε να επιτρέπει την προσαρμογή στον διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας και τη διασφάλιση ότι όλα τα άτομα, ιδίως τα πλέον ευάλωτα άτομα, έχουν επαρκείς ευκαιρίες να αναβαθμίσουν τις δεξιότητές τους καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους. Στο πλαίσιο μιας τέτοιας στρατηγικής, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις ψηφιακών δεξιοτήτων. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι τα άτομα με ισχυρότερες ψηφιακές δεξιότητες βρίσκονται σε πλεονακτική θέση καθώς έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες και χρησιμοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες στον χώρο εργασίας τους, γεγονός που συμβάλλει σε καλύτερες προοπτικές σταδιοδρομίας και υψηλότερα επίπεδα ευημερίας. Τέλος, η έκθεση καταλήγει ότι οι ψηφιακές δεξιότητες μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη στήριξη της πράσινης μετάβασης.
Αναδημοσίευση κειμένου: Developing skills for digital government: A review of good practices across OECD governments, DSJP, created by Caterina Bortolaso.
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση
