Tα Εργαστήρια Δεξιοτήτων αποτελούν μια καινοτόμα πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων, μέλος της Εθνικής Συμμαχίας για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση, που προσφέρει στα παιδιά την ευκαιρία να ανακαλύψουν και να καλλιεργήσουν πολύπλευρες γνώσεις, δεξιότητες και κλίσεις, προκειμένου να γίνουν ενεργοί πολίτες σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον με προκλήσεις που σχετίζονται με τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Η δράση βραβεύτηκε για τη συμβολή της στην παιδεία του παγκόσμιου πολίτη από το Εκπαιδευτικό Δίκτυο, GENE: Global Education Network in Europe και έλαβε Πιστοποιητικό Εθνικής Αναγνώρισης «Certificate of National Recognition for Quality in Global Education» ως εξαιρετικής καινοτομίας στο πλαίσιο του διαγωνισμού του Δικτύου για το έτος 2020-2021.
Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία το σχολείο γίνεται ουσιαστική βάση προετοιμασίας των μαθητών ώστε να γίνουν ενεργοί πολίτες, να ενταχθούν σε ένα ψηφιακό περιβάλλον με ασφάλεια και να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Η δράση είναι σε ευθυγράμμιση με τους στόχους της Ψηφιακής Δεκαετίας της Ευρώπης για το 2030 στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων.
Η στοχοθεσία των προγραμμάτων έχει προσδιοριστεί βάσει των λεγόμενων δεξιοτήτων του 21ου αιώνα: δεξιότητες της ζωής (life skills), μη τεχνικές, «ήπιες» δεξιότητες (soft skills) και δεξιότητες τεχνολογίας και επιστήμης. Ενδεικτικά, οι σύγχρονες δεξιότητες περιλαμβάνουν την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία, την επικοινωνία, την ευελιξία και την προσαρμοστικότητα, την πρωτοβουλία, την οργανωτική ικανότητα, την ενσυναίσθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες, την επίλυση προβλημάτων, τον ψηφιακό και τεχνολογικό γραμματισμό.
Με στόχο την ενίσχυση αυτών των εγκάρσιων δεξιοτήτων και βασικών ικανοτήτων των μαθητών – μεταξύ των οποίων και οι ψηφιακές δεξιότητες, η κριτική σκέψη, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και η ικανότητα για μάθηση – το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, σε συνέχεια της πιλοτικής εφαρμογής της δράσης σε 218 σχολεία σε όλη τη χώρα, προχώρησε στην ένταξη της δράσης των Εργαστήριων Δεξιοτήτων στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα στο σύνολο των Νηπιαγωγείων, Δημοτικών και Γυμνασίων της χώρας από το Σεπτέμβριο του 2022.
Το πρόγραμμα και το εκπαιδευτικό υλικό των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων ομαδοποιείται σε τέσσερις θεματικές ενότητες, οι οποίες προκύπτουν από τους Παγκόσμιους Δείκτες Αειφόρου Ανάπτυξης (περιβάλλον, ευ ζην, ασφάλεια, κοινωνία των πολιτών, σύγχρονη τεχνολογία και επιχειρηματικότητα) και προσαρμόζεται ανά ηλικία.
Κάθε θεματική ενότητα παρέχει τη δυνατότητα καλλιέργειας των ψηφιακών δεξιοτήτων των παιδιών και συγκεκριμένα:
- Δεξιότητες 21ου αιώνα (4cs): Σε αυτή την θεματική οι μαθητές μπορούν να αναπτύξουν κατάλληλες δεξιότητες, όπως Ψηφιακή μάθηση 21ου αιώνα (4cs σε ψηφιακό περιβάλλον) (Ψηφιακή επικοινωνία, Ψηφιακή συνεργασία, Ψηφιακή δημιουργικότητα, Ψηφιακή κριτική σκέψη, Συνδυαστικές δεξιότητες ψηφιακής τεχνολογίας, Επικοινωνίας και συνεργασίας)
- Δεξιότητες ζωής: Μέρος των δεξιοτήτων που αναμένεται να αποκτήσουν οι μαθητές είναι οι Δεξιότητες της ψηφιακής ιθαγένειας (Ευχέρεια στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, Ψηφιακή πολιτειότητα, Ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο, Προστασία από εξαρτητικές συμπεριφορές στις τεχνολογίες, ανθεκτικότητα)
- Δεξιότητες της τεχνολογίας της μηχανικής και της επιστήμης: Σε αυτήν την πιο εξειδικευμένη ενότητα διδάσκονται δεξιότητες δημιουργίας και διαμοιρασμού ψηφιακών δημιουργημάτων, ανάλυσης και παραγωγής περιεχομένου σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, δεξιότητες διεπιστημονικής και διαθεματικής χρήσης των νέων τεχνολογιών. Παράλληλα σε αυτήν την θεματική παρουσιάζονται οι Δεξιότητες διαχείρισης των Μέσων (Πληροφορικός Γραμματισμός, Ψηφιακός Γραμματισμός, Τεχνολογικός Γραμματισμός, Γραμματισμός στα μέσα, Ασφάλεια στο διαδίκτυο. Ρομποτική με Δεξιότητες μοντελισμού και προσομοίωσης και η υπολογιστική σκέψη.
- Δεξιότητες του νου: Στρατηγική Σκέψη (Οργανωσιακή σκέψη, Μελέτη περιπτώσεων και Επίλυση προβλημάτων), Πλάγια σκέψη (Δημιουργική, παραγωγική, ολιστική σκέψη), Ρουτίνες σκέψης και αναστοχασμός, Κατασκευές, παιχνίδια, εφαρμογές Δεξιότητες υπολογιστικής σκέψης (Επιστημονική/ υπολογιστική σκέψη διαμεσολάβηση).
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρέχεται η δυνατότητα για κατάλληλων προσαρμογών και διαφοροποιήσεων της δράσης για μαθήτριες και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αναπηρία, γλωσσικές ή πολιτισμικές διαφορές ή άλλες ιδιαιτερότητες. Με πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων καθορίζεται το εκπαιδευτικό υλικό, η μεθοδολογία και η φιλοσοφία των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων.
Το καινοτόμο πρόγραμμα των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων δημοσιεύτηκε στη συλλογική έκδοση του Εκπαιδευτικού Δικτύου GENE με καλές πρακτικές για την Ποιότητα στην Παγκόσμια Εκπαίδευση (GENE Award 2021 Compendium of Quality in Global Education).
