Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2022, τo Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας- Τομέας Ψηφιακών Τεχνολογιών (EIT Digital) δημοσίευσε την έκθεση του σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες και τη ψηφιακή εξειδίκευση. Η έκθση βασίστηκε στην ανάλυση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης που παρέχουν τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά ιδρύματα.
Σύμφωνα με την έκθεση: «Για να γεφυρωθεί το χάσμα ψηφιακών δεξιοτήτων, η Ευρώπη πρέπει να εκσυγχρονίσει τα παρωχημένα δημόσια προγράμματα ψηφιακής εκπαίδευσης, να ενσωματώσει και να εξορθολογίσει τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες ψηφιακής εκπαίδευσης και να συντονίσει καλύτερα τις πανευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, τα δίκτυα και τα οικοσυστήματα ψηφιακών δεξιοτήτων».
Αν και τα τελευταία δύο χρόνια η ψηφιακή μετάβαση συντελείται με γοργούς και εσπευσμένους ρυθμούς λόγω της νόσου COVID-19, κρίνεται απαραίτητη μία επανάσταση δεξιοτήτων προκειμένου η Ευρώπη να καταστεί πρωτοπόρος στα ψηφιακά δρώμενα. Απαιτείται να προσδιοριστεί το σημείο τομής της συμμετοχικότητας και της προόδου, εγχείρημα που αποτελεί ταυτόχρονα πρόκληση αλλά και ευκαιρία για την ΕΕ. Παράλληλα, η Ευρώπη χρειάζεται εκπαιδευτικά συστήματα προσαρμοσμένα για την ψηφιακή εποχή, προγράμματα διδασκαλίας και επανακατάρτισης τα οποία θα απευθύνονται ακόμα και στο τμήμα του ενήλικου πληθυσμού που έχει εγκαταλείψει για μεγάλο χρονικό διάστημα τις σπουδές του. Προκειμένου οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οργανισμοί να καινοτομήσουν σε βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής (ΒΤΓΕ), όπως η τεχνητή νοημοσύνη ή το διαδίκτυο των πραγμάτων, πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους ανθρώπινο κεφάλαιο, εξοπλισμένο τόσο με βασικές όσο και με εξειδικευμένες δεξιότητες.
Οι φιλόδοξοι στόχοι που έθεσε η Ψηφιακή Πυξίδα της ΕΕ για το 2030 στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων αναδεικνύουν τη σημασία των κάτωθι δύο διαστάσεων: α) των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων και β) της ψηφιακής εξειδίκευσης. Ωστόσο, σύμφωνα με την παρούσα έρευνα, τα τρέχοντα προγράμματα δύσκολα θα μπορέσουν να εκπληρώσουν τους δύο κύριους στόχους της Ψηφιακής Πυξίδας, δηλαδή την απασχόληση 20 εκατομμυρίων επαγγελματιών του ψηφιακού τομέα στην ΕΕ έως το 2030 και την παροχή βασικών ψηφιακών ικανοτήτων σε ποσοστό τουλάχιστον 80 % του ενήλικου πληθυσμού της Ευρώπης. Χωρίς την αύξηση των επενδύσεων και την παραγωγή καινοτομίας από την πλευρά της προσφοράς, τα μέχρι τώρα δεδομένα καταδεικνύουν ότι έως το 2030 θα απασχολούνται μόνο 13,3 εκατομμύρια επαγγελματίες του ψηφιακού τομέα και μόνο το 64 % του πληθυσμού θα διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές ικανότητες.
Προκειμένου να διευκολυνθεί η εκπλήρωση των παραπάνω στόχων της Ψηφιακής Πυξίδας, η έκθεση εντοπίζει σημαντικά κενά στην υφιστάμενη κατάσταση, εξάγει συμπεράσματα από τα επικείμενα σενάρια και διατυπώνει τις ακόλουθες τρεις βασικές συστάσεις:
1. Ολόκληρο το ευρωπαϊκό δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, από τα πρωτοβάθμια σχολεία έως και τα πανεπιστήμια, πρέπει να εκσυγχρονίσει επειγόντως τα παρωχημένα προγράμματα ψηφιακής εκπαίδευσης. Οι δημόσιοι πάροχοι εκπαίδευσης πρέπει να επικαιροποιήσουν τα στοιχειώδη, δευτεροβάθμια και συλλογικά προγράμματα σπουδών τους ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας και να επιδεικνύουν μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στις αναδυόμενες τεχνολογίες.
2. Οι διάσπαρτες πρωτοβουλίες στον τομέα της ιδιωτικής ψηφιακής εκπαίδευσης θα πρέπει να συνταχθούν σε ένα ευρύτερο, συμπληρωματικό και καλύτερα συντονισμένο πλαίσιο προσφοράς πρωτοβουλιών για τις ψηφιακές δεξιοτήτες. Οι μη κυβερνητικοί πάροχοι κατάρτισης θα πρέπει να διευρύνουν το πεδίο εφαρμογής τους όσον αφορά τόσο τα θέματα που καλύπτουν όσο και το κοινό που προτίθενται να προσεγγίσουν. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί και άλλες ιδιωτικές οντότητες θα πρέπει να προσφέρουν πρωτοπόρα προγράμματα προσφέροντας, παράλληλα, υποτροφίες και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία από κοινού με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ.
3. Υπάρχει ανάγκη για καλύτερα ενορχηστρωμένες πανευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, δίκτυα και οικοσυστήματα ψηφιακών δεξιοτήτων που θα βελτιώνουν με τη σειρά τους τη συνολική ποιότητα, την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα. Χρειάζεται η ανάπτυξη συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου οι στόχοι που έθεσε η Ψηφιακή Πυξίδα αναφορικά με τις ψηφιακές δεξιότητες να επιτευχθούν με δίκαιο, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμο τρόπο, λαμβανομένων υπόψη των τεράστιων εμποδίων και του σχετικού κόστους. Είναι αναγκαίο να βελτιωθεί ο συντονισμός, να αναπτυχθεί περαιτέρω καθώς και να ενσωματωθεί ο ιδιωτικός τομέας σε πανευρωπαϊκά εκπαιδευτικά έργα, όπως το ΕΙΤ και τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστημιακά Δίκτυα.
© EIT Digital
Αναδημοσίευση του άρθρου: “The Future of Education for Digital Skills report”, Digital Skills & Jobs Platform, created by Federica Tondo
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση
