Ο τομέας της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) έχει σημειώσει αξιοσημείωτη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και έχει διαμορφώσει διάφορους βιομηχανικούς κλάδους, καθορίζοντας το μέλλον της τεχνολογίας. Η ανάπτυξη της ΤΝ έχει εκθετική εξέλιξη, λόγω της εξέλιξης της ισχύος των υπολογιστών (computing power), της διαθεσιμότητας των μαζικών δεδομένων (big data) και των επιτευγμάτων στους αλγόριθμους μηχανικής μάθησης. Η ΤΝ έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών ρόλων και λειτουργιών του κλάδου της βιομηχανίας, καθώς τα συστήματα ΤΝ είναι πλέον ικανά να εκτελούν πολύπλοκα καθήκοντα που κάποτε ανήκαν αποκλειστικά στον τομέα της ανθρώπινης νοημοσύνης.
Η αγορά της ΤΝ αναπτύσσεται ραγδαία, με προβλέψεις που δείχνουν ότι θα φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα κατά τα επόμενα έτη. Η ανάπτυξη της ΤΝ προσφέρει πολυάριθμες ευκαιρίες στους οργανισμούς να καινοτομούν, να βελτιώνουν την αποδοτικότητά τους και να παρέχουν νέες υπηρεσίες. Ωστόσο, εγείρει επίσης σημαντικά ζητήματα όσον αφορά τη δεοντολογία, τη διαφάνεια και την υπέυθυνη ανάπτυξη της ΤΝ. Αναγνωρίζοντας τη δυναμική του μετασχηματισμού της ΤΝ, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει σημαντικά μέτρα για τη διαμόρφωση της ανάπτυξης, της εφαρμογής και της ρύθμισης των τεχνολογιών ΤΝ. Οι πρωτοβουλίες πολιτικής της ΕΕ αποσκοπούν στη διασφάλιση δεοντολογικής και αξιόπιστης ΤΝ, προωθώντας παράλληλα την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Η τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να εντοπίζει προκαταλήψεις και να εκπαιδεύει τους ανθρώπους σχετικά με την ισότητα, ανεξάρτητα από τη φυλή, το χρώμα, την καταγωγή, το φύλο, την ηλικία, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα πολιτικά φρονήματα, την οικονομική ή κοινωνική κατάσταση της γέννησης ή της αναπηρίας, ή με οποιαδήποτε άλλη βάση που προστατεύεται από τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ έργου ARISA, η «Έκθεση Ανάλυσης των Αναγκών σε Δεξιοτήτες στον τομέα της ΤΝ» αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη κατανόηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την ΤΝ στην ευρωπαϊκή αγορά. Η έκθεση έχει ως στόχο να θέσει τη βάση για τη Στρατηγική Δεξιοτήτων στον τομέα της ΤΝ για την Ευρώπη, η οποία θα αναπτυχθεί κατά την επόμενη φάση του έργου ARISA και θα ανταποκριθεί στις διαπιστωμένες ανάγκες σε δεξιότητες.
Τα κύρια συμπεράσματα αυτής της ανάλυσης για την υπάρξη αναγκών αποτελούν το σημείο εκκίνησης για τη συζήτηση σχετικά με τη στρατηγική για τις δεξιότητες στον τομέα της ΤΝ. Τα σημαντικότερα συμπεράσματα σχετικά με τις ειδικότητες που χρειάζονται δεξιότητες στον τομέα της ΤΝ είναι τα εξής:
- Οι ειδικότητες των επαγγελματιών ΤΝ με τη μεγαλύτερη ζήτηση είναι οι επιστήμονες δεδομένων, οι μηχανικοί δεδομένων και ιδίως οι μηχανικοί μηχανικής μάθησης, συμπεριλαμβανομένων των μηχανικών NLP και μηχανικών Computer vision.
- Ένας αναδυόμενος ρόλος που χρήζει προσοχής επειγόντως είναι ο άμεσος μηχανικός (prompt engineer).
- Oι ειδικότητες διοίκησης και υποστήριξης ΤΝ αναδύονται επίσης. Οι πιο προβλεπόμενες ανάγκες είναι για υπεύθυνους στρατηγικής ΤΝ, υπεύθυνους δεοντολογίας ΤΝ και υπεύθυνους ποιότητας ΤΝ.
- Οι φορείς λήψης αποφάσεων σχετικά με οργανωτικά θέματα, όπως οι επικεφαλής επιχειρήσεων και τα μεσαία διοικητικά στελέχη, και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής χρειάζονται στο σύνολό τους βασικές γνώσεις και δεξιότητες στον τομέα της ΤΝ.
- Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων βασίζονται σε συμβούλους ΤΝ, οι οποίοι συνδυάζουν βαθύτερες γνώσεις και δεξιότητες στον τομέα της ΤΝ με εξειδίκευση σε θέματα πολιτικής ή επιχειρήσεων.
- Τα πορίσματα αυτά μπορούν να τροφοδοτήσουν τους επαγγελματικούς ρόλους ESCO προτείνοντας την προσθήκη (ή την τροποποίηση) ειδικοτήτων.
Τα κύρια συμπεράσματα σχετικά με την κάλυψη των αναγκών για δεξιότητες για επαγγελματίες στον τομέα της ΤΝ και για υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων είναι τα εξής:
- Κάθε επαγγελματικός ρόλος της ΤΝ (π.χ. επιστήμονας δεδομένων, μηχανικός μηχανικής μάθησης) διαθέτει το δικό του ειδικό σύνολο τεχνικών δεξιοτήτων, οι οποίες μπορούν επίσης να διαφέρουν με βάση το συγκεκριμένο πλαίσιο του επαγγελματία στον τομέα της ΤΝ.
- Κάθε επαγγελματικός ρόλος της ΤΝ χρειάζεται επίσης ένα σύνολο δεξιοτήτων σε εγκάρσια θέματα (π.χ. δεοντολογία, ασφάλεια), soft skills (π.χ. επίλυση προβλημάτων) και δεξιότητες σχετικά με τη λειτουργία σε οργανισμούς.
- Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων χρειάζονται βασικές γνώσεις και δεξιότητες στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της βασικής ορολογίας και της πρακτικής στον τομέα της ΤΝ, καθώς και της ηθικής στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης καθώς και του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου.
- Οι σύμβουλοι ΤΝ χρειάζονται δεξιότητες συμβουλευτικής για την ΤΝ, οι οποίες καλύπτουν π.χ. τη διαχείριση κινδύνων για την ΤΝ, τη συμμόρφωση με την ΤΝ, τη στρατηγική για την ΤΝ και την εφαρμογή της ΤΝ.
- Τόσο οι βασικές γνώσεις στον τομέα της ΤΝ όσο και οι δεξιότητες συμβουλευτικής στον τομέα της ΤΝ απαιτούν προσοχή επειγόντως, ώστε η Ευρώπη να προχωρήσει και να εξελιχθεί στον τομέα της ΤΝ.
Αναδημοσίευση κειμένου: ARISA – AI Skills Needs Analysis (2023), Digital Skills & Jobs Platform, created by Alessandra Zini.
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση
