Η πρωτοβουλία «Open the Box», που θα μπορούσε να αποδοθεί στα Ελληνικά ως πρωτοβουλία «Διευρύνετε τους ορίζοντές σας», ξεκίνησε στην Ιταλία τo 2020 εν μέσω της πανδημίας COVID-19 με στόχο τη δημιουργία ενός κλιμακούμενου και αποτελεσματικού σχεδίου εγγραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας, με κάποιες δοκιμαστικές εκδόσεις της να διενεργούνται και στην Ευρώπη. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς που ασχολούνται με την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων μαθητών ηλικίας από 11 έως και 18 ετών. Χάρη σε μία 3ετή επιχορήγηση από ιδιωτικό ίδρυμα, σχεδιάστηκε ένα κλιμακούμενο πρόγραμμα εκμάθησης των μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας για περισσότερους από 4.000 καθηγητές και εκπαιδευτικούς, μέσω των οποίων μεταφέρεται η γνώση σε περισσότερους από 25.000 μαθητές κατά τη διεξαγωγή σχολικών και εξωσχολικών δραστηριοτήτων.
Οι πυλώνες της πρωτοβουλίας
Κατάρτιση και ανάπτυξη δεξιοτήτων
Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε 11 κύκλους εκπαίδευσης σε θεματικές, όπως ο έλεγχος πρωτογενών πηγών, ο οπτικός πολιτισμός, το σκεπτικό συνωμοσιών, η εκπαίδευση στη χρήση δεδομένων, η Τεχνητή Νοημοσύνη και σύνθετα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας. Για κάθε κύκλο, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να αφιερώσουν συνολικά 6 ώρες, 3 ώρες για την ασύγχρονη παρακολούθηση ενός διαδικτυακού μαθήματος, 2 ώρες για την ολοκλήρωση ενός εργαστηρίου σε ζωντανή μετάδοση και 1 ώρα για εξατομικευμένη καθοδήγηση. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους, διδάσκονται πως να επιλέγουν μια αξιόπιστη πηγή ή πως να χρησιμοποιούν το ChatGPT για μια εργασία, αλλά και πως να σχεδιάζουν και να διευθύνουν ένα εργαστήριο εκπαίδευσης στα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας εντός της δικής τους τάξης. Μέχρι στιγμής έχουν εκπαιδευτεί περίπου 2.000 καθηγητές και εκπαιδευτικοί, συγκρίνοντας τις δεξιότητές τους πριν και μετά την κατάρτιση. Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά θετικά, καθώς οι εκπαιδευτικοί βελτιώνουν σταθερά τις ψηφιακές τους δεξιότητες.
Εκπαιδευτικό υλικό
Μέσω της πρωτοβουλίας «Open the Box» παρέχεται στους εκπαιδευτικούς ένα πακέτο εκπαιδευτικού υλικού, με τελικό στόχο την υποστήριξή τους για τη διοργάνωση ενός αυτόνομου εργαστηρίου, επιτυγχάνοντας παράλληλα την αυξημένη συμμετοχή μαθητών και την αφοσίωση των συμμετεχόντων. Στο πλαίσιο αυτό, έχει εφαρμοστεί μία μεθοδολογία που βασίζεται στις ακόλουθες πέντε σταθερές δραστηριότητες:
- Συμμετοχικότητα των μαθητών (ζωντανό mini-game)
- Ανάλυση (παρουσίαση)
- Συνεργατικότητα (ομαδική δραστηριότητα)
- Αξιολόγηση (κουίζ με τη μέθοδο της ασύγχρονης εκπαίδευσης)
Οι διαδραστικοί πόροι είναι πολύ ευέλικτοι και διαθεματικοί: μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάθε μάθημα και τάξη από μαθητές ηλικίας μεταξύ 11 και 18 ετών, είτε με δια ζώσης, είτε με διαδικτυακή χρήση. Μέχρι στιγμής, έχουν διοργανωθεί περισσότερα από 500 εργαστήρια σε σχολεία της Ιταλίας, με τη συμμετοχή περισσοτέρων των 20.000 μαθητών.
Προκλήσεις
Με την ολοκλήρωση ενός εργαστηρίου, τόσο οι εκπαιδευτικοί, όσο και οι μαθητές καλούνται να συμμετέχουν σε διαδικτυακές προκλήσεις σχετικά με την επαλήθευση γεγονότων, την απεικόνιση δεδομένων και τη δημιουργία meme (χιουμοριστικών εικόνων ως επί το πλείστον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Μέχρι στιγμής, εκπαιδευτικοί και μαθητές έχουν αποκαλύψει περιπτώσεις ψευδών αποφθεγμάτων του Pablo Neruda, ή κατασκευασμένες ιστορίες για παράξενα ζώα, και συμμετέχουν σε δραστηριότητες δημιουργίας meme ή φυσικής απεικόνισης δεδομένων (η φυσική απεικόνιση δεδομένων συνιστά νέο εργαλείο για την εξερεύνηση, κατανόηση και επικοινωνία δεδομένων χρησιμοποιώντας αναπαραστάσεις φυσικών δεδομένων που υποστηρίζονται από υπολογιστή).
Μέσω αυτών των προκλήσεων, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί κατανοούν ότι αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου οικοσυστήματος.
Γιατί συνιστά καλή πρακτική;
Πριν την έναρξη της πρωτοβουλίας «Open the Box» πραγματοποιήθηκε εκτενής προεργασία για το σχεδιασμό της εκπαιδευτικής μεθοδολογίας. Σκοπός της πρωτοβουλίας δεν ήταν η αναπαραγωγή ενός ακόμα μεμονωμένου και εφάπαξ εργαστηρίου στα σχολεία ή ο «βομβαρδισμός» των εκπαιδευτικών με οδηγίες και πλάνα μαθημάτων με τη νοοτροπία «Do–it–yourself». Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η επίτευξη ενός αποτυπώματος εντός του εκπαιδευτικού οικοσυστήματος με διάρκεια και η δημιουργία συμμαχιών με εταίρους, ώστε να διαδοθεί περαιτέρω η πρωτοβουλία.
Η προσέγγιση της πρωτοβουλίας «Open the Box» βασίζεται στη βιωσιμότητα. Συγκεκριμένα, μετά την 3ετή πιλοτική φάση στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σχεδιάζονται οι ακόλουθες ενέργειες: η επέκταση της πρωτοβουλίας με την προσέγγιση καθηγητών και εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, η συνεργασία με εκπαιδευτικούς που εργάζονται σε ΜΚΟ σε μειονεκτούσες περιοχές, καθώς και με δημόσιες βιβλιοθήκες, πολιτιστικά κέντρα και ιδρύματα, διασφαλίζοντας έτσι την πρόσβαση στην πρωτοβουλία των περιθωριοποιημένων ομάδων, των ευάλωτων ατόμων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες και λοιπών ανθρώπων, και προωθώντας την πιλοτική εφαρμογή της πρωτοβουλίας σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες και χώρες.
Η πρωτοβουλία ήδη αναπτύσσεται σε διάφορες γλώσσες και χώρες: Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Βέλγιο, Ελλάδα, μέσω της χρηματοδοτούμενης από την ΕΕ, δράσης FreeYou, η οποία έχει ως στόχο να ευαισθητοποιήσει τους νέους στην αξιολόγηση και κριτική επίγνωση των πηγών πληροφόρησης που χρησιμοποιούν.
Αναδημοσίευση κειμένου: Open the Box – Italy
Digital Skills & Jobs Platform, created by Laia Güell Paule
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση
