Η δημιουργία ενός πιο δίκαιου και ισότιμου κόσμου χωρίς αποκλεισμούς – η ουσία της βιώσιμης ανάπτυξης – σημαίνει ότι όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες, όλα τα αγόρια και τα κορίτσια, μπορούν να διάγουν μια αξιοπρεπή και ενδυναμωμένη ζωή. Ένας από τους βασικούς τρόπους για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι μια εκπαίδευση καλής ποιότητας χωρίς αποκλεισμούς και ισότιμη ως προς το φύλο, η οποία επιτρέπει σε άνδρες και γυναίκες να αναπτύξουν τις κατάλληλες δεξιότητες και να βρουν ευκαιρίες να τις χρησιμοποιήσουν παραγωγικά. Η εκπαίδευση βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) που η διεθνής κοινότητα έχει θέσει να επιτύχει έως το 2030. Για τον σκοπό αυτό, σε πολλές χώρες σημειώθηκε αξιοσημείωτη εξέλιξη κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, όσον αφορά στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων για την πρόσβαση στην εκπαίδευση και τα μαθησιακά αποτελέσματα μεταξύ κοριτσιών και αγοριών. Ωστόσο, η πραγματικότητα παραμένει πιο περίπλοκη.
Η Έκθεση με τίτλο Φύλο, Εκπαίδευση και Δεξιότητες του έτους 2023 σχετικά με τη διατήρηση του χάσματος μεταξύ των φύλων στην εκπαίδευση και τις δεξιότητες παρουσιάζει νέα στοιχεία σχετικά με την πρόοδο για την ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση όσον αφορά στην πρόσβαση, στην ολοκλήρωση και τη μάθηση, χρησιμοποιώντας τα πρόσφατα στοιχεία των τελευταίων εκδόσεων της Έρευνας για τις Δεξιότητες των Ενηλίκων (PIAAC), του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (PISA) και της Εκπαίδευσης με Μια Ματιά (EAG). Η Έκθεση προσπαθεί να κατανοήσει γιατί τα αγόρια στην εφηβεία είναι πιθανότερο, κατά μέσο όρο, από τα κορίτσια να μην επιτύχουν ένα βασικό επίπεδο επάρκειας στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες, και γιατί τα κορίτσια με υψηλές επιδόσεις δεν συνεχίζουν να επενδύουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σε τομείς όπως τα μαθηματικά και οι θετικές επιστήμες, σε σύγκριση με τα αγόρια με υψηλές επιδόσεις. Η έκθεση περιγράφει επίσης ότι, παρά το γεγονός ότι οι συνολικές διαφορές μεταξύ των φύλων στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες είναι αρκετά μικρές, οι νέες γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε πεδία που σχετίζονται με τους τομείς STEM μετά την αποφοίτησή τους από το σχολείο. Στο πανεπιστήμιο, οι άνδρες αναπτύσσουν μεγαλύτερη ικανότητα αριθμητικής απ’ ό, τι οι γυναίκες, πιθανώς λόγω αυτών των πολύ διαφορετικών επιλογών σταδιοδρομίας που αποφασίζουν οι άνδρες και οι γυναίκες. Ωστόσο, παρατηρείται ότι το πλεονέκτημα των επιδόσεων αλφαβητισμού που απέκτησαν τα κορίτσια κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης τείνει να περιορίζεται ή να εξαφανίζεται πλήρως στο πανεπιστήμιο.
Είναι κοινώς γνωστό ότι η εκπαίδευση είναι ζωτικής σημασίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την επίτευξη των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η εκπαίδευση έχει την ευθύνη να προωθήσει το κατάλληλο είδος δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών που θα οδηγήσουν σε βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Η ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς απαιτεί η εκπαίδευση να περιλαμβάνει την ανάπτυξη τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών. Ωστόσο, η ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο από τον τομέα της εκπαίδευσης. Απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τους εργοδότες, ώστε να συνειδητοποιήσουν καλύτερα τις συνειδητές ή υποσυνείδητες προκαταλήψεις τους, ώστε να παρέχουν στα κορίτσια και τα αγόρια ίσες ευκαιρίες επιτυχίας στο σχολείο και πέραν αυτού.
Η παρούσα έκθεση αποτελεί πολύτιμη συμβολή στο έργο του ΟΟΣΑ για τα θέματα των φύλων, το οποίο εξετάζει τα υφιστάμενα εμπόδια στην ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας, με στόχο τη βελτίωση των πολιτικών και την προώθηση της ισότητας των φύλων τόσο στα κράτη του ΟΟΣΑ όσο και στις χώρες εταίρους. Αρχικά η Εισαγωγή συνοψίζει τα κύρια σημεία της έκθεσης, η οποία έχει την ακόλουθη δομή:
- Στην Ενότητα 2 αναφερέται ότι το χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά στο μορφωτικό επίπεδο της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει σχεδόν κλείσει, με ποσοστό άνω του 80 % των γυναικών κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ να ολοκληρώνει την εκπαίδευση σε αυτό το επίπεδο. Ωστόσο, αποκαλύπτεται επίσης ότι στις περισσότερες χώρες, όσοι εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο είναι κατά κύριο λόγο άνδρες.
- Στην Ενότητα 3 αναλύονται οι διαφορές μεταξύ των φύλων όσον αφορά τις επιδόσεις στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά τις γνωστικές δεξιότητες αγοριών και κοριτσιών ηλικίας περίπου 15 ετών είναι παρόμοιο σε όλες τις χώρες.
- Στην Ενότητα 4 αναφέρεται στη στάση των μαθητών (κίνητρα, ενδιαφέρον) να σπουδάσουν ένα συγκεκριμένο μάθημα και όχι στην ικανότητά τους.
- Η Ενότητα 5 επιχειρεί να κατανοήσει τη μετάβαση από το σχολείο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και το χάσμα μεταξύ των φύλων στα υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης. Ενώ το ποσοστό των γυναικών με τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει αυξηθεί σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες, οι νέες γυναίκες έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες από τους νέους άνδρες να επιλέξουν τις θετικές επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική ή τα μαθηματικά (STEM) ως τομείς σπουδών σε επίπεδο αποφοίτων.
- Στις Ενότητες 6 και 7 εξετάζονται τα επίπεδα δεξιοτήτων των φοιτητών πανεπιστημίου και των ενηλίκων αργότερα στη ζωή τους.
- Στην Ενότητα 8 τονίζονται οι αναπόφευκτες συνέπειες αυτών των ανισορροπιών μεταξύ των φύλων στους τομείς σπουδών και στις επιλογές σταδιοδρομίας.
- Η Eνότητα 9 προσφέρει τρόπους και βασικά διδάγματα από διάφορες χώρες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση αυτών των συστημικών και διάχυτων διαφορών μεταξύ των φύλων με συστηματικό και προγραμματισμένο τρόπο. Οι προτάσεις πολιτικής στην παρούσα έκθεση θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως εργαλειοθήκη για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τα ενδιαφερόμενα μέρη που επιθυμούν να αντιμετωπίσουν την ανισότητα των φύλων. Ήρθε η ώρα να εξασφαλίσουμε ότι οι καλύτερες πολιτικές θα οδηγήσουν σε καλύτερη ζωή — για τα κορίτσια και τα αγόρια, καθώς και για τις γυναίκες και τους άνδρες.
Αναδημοσίευση κειμένου, The Persistence of Gender Gaps in Education and Skills (OECD 2023), Digital Skills & Jobs Platform, created by Alessandra Zini
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση
© OECD & DSJP- περιεχόμενο και οπτικό υλικό
