Οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό και σε δεξιότητες αυξάνονται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η βελτίωση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας βρίσκεται στο επίκεντρο της επίλυσης αυτού του προβλήματος. Παρά την πρόοδο του συνολικού ποσοστού απασχόλησης στην ΕΕ, οι ελλείψεις δεξιοτήτων είναι εμφανείς, ιδιαίτερα για τις μειονεκτούσες ομάδες, όπως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, οι γυναίκες και οι νέοι.
Συγκεκριμένα, η Eurostat εκτιμά ότι το 21 % του σημερινού πληθυσμού ηλικίας 20-64 ετών παραμένει ανενεργό, γεγονός το οποίο απαιτεί στοχευμένη στήριξη για την είσοδο στην αγορά εργασίας. Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει ότι ένα σημαντικό δυναμικό μένει πίσω ανεκμετάλλευτο.
Το Μεγάλο Έλλειμμα: πόσο μεγάλο είναι το κενό που κοιτάμε;
Εταιρείες όλων των μεγεθών και από όλους τους τομείς της οικονομίας της ΕΕ αναφέρουν την ύπαρξη έλλειψης δεξιοτήτων, ενώ ιδιαίτερες προκλήσεις αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ. Σε μια πρόσφατη μελέτη του Ευρωβαρόμετρου, 4 στις 5 ΜΜΕ δήλωσαν ότι είναι δύσκολο για αυτές να βρουν εργαζομένους με τις κατάλληλες δεξιότητες και περισσότερες από τις μισές ανέφεραν ότι δυσκολεύονται να διατηρήσουν ειδικευμένους εργαζομένους. Σε μια προσπάθεια μέτρησης και γεφύρωσης αυτού του χάσματος, η Επιτροπή προσδιόρισε 42 επαγγέλματα, τα οποία θεωρεί επαγγέλματα στα οποία υπάρχουν ελλείψεις σε επίπεδο ΕΕ. Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού εξακολουθούν να υφίστανται σε όλους τους τομείς.
Η μετάβαση σε μια πιο πράσινη και πιο ψηφιακή οικονομία έχει ήδη αντίκτυπο στις δεξιότητες όπως τις γνωρίζουμε, και αυτό μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων και των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας. Μόνο στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι θα ανοίξουν 3,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας έως το 2030. Η Έκθεση του 2023 για την Απασχόληση και τις Κοινωνικές Εξελίξεις στην Ευρώπη (ESDE) αναφέρει ότι οι επενδυτικές ανάγκες για την επανεκπαίδευση, την επανειδίκευση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων στην κατασκευή στρατηγικών καθαρών τεχνολογιών εκτιμώνται μεταξύ 1,7 δισ. ευρώ και 4,1 δισ. ευρώ έως το 2030. Αυτό αντιστοιχεί σε 198.000 πρόσθετες θέσεις εργασίας και 468.000 πρόσθετες θέσεις εργασίας με βάση διαφορετικά σενάρια.
Η αυξημένη υιοθέτηση προηγμένων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα μαζικά δεδομένα, προβλέπεται επίσης να τονώσει την απασχόληση, αλλά ταυτόχρονα θα αυξηθούν οι ελλείψεις δεξιοτήτων.
Να εκπαιδευτούν όσοι έμειναν πίσω
Μεγάλο μέρος του ανεκμετάλλευτου δυναμικού της αγοράς εργασίας της ΕΕ εξαρτάται από την ενεργοποίηση κοινωνικών ομάδων που υστερούν σε σχέση με την ψηφιακή μετάβαση. Αυτό ισχύει ιδίως για τις γυναίκες, τους ενήλικες χαμηλής ειδίκευσης, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, καθώς και τους ηλικιωμένους και τους νεότερους. Η χαμηλότερη συμμετοχή των ομάδων αυτών στην αγορά εργασίας οδηγεί σε περαιτέρω ελλείψεις και σημεία συμφόρησης. Η δυνητική συμβολή των γυναικών στην αύξηση του ποσοστού δραστηριότητας είναι η υψηλότερη μεταξύ αυτών των ομάδων, προσθέτοντας περίπου 17,3 εκατομμύρια πιο ενεργών ανθρώπων έως το 2030.
Σχέδιο δράσης: ένας χάρτης πορείας για τη διασφάλιση της επιτυχίας
Η ΕΕ δεν ξεκινά από το μηδέν. Το σχέδιο δράσης αποτελεί βασικό παραδοτέο του Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων, μιας πανευρωπαϊκής κεντρικής εκστρατείας με στόχο τη διασφάλιση ποιοτικής απασχόλησης και των δεξιοτήτων που πρέπει να υπερέχουν σε αυτήν. Βασίζεται επίσης στους πολυάριθμους μηχανισμούς πολιτικής και χρηματοδότησης που εφαρμόζονται ήδη σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, καθώς και από τους κοινωνικούς εταίρους των οποίων ζητήθηκε η γνώμη σχετικά με το σχέδιο. Επιπλέον, βασίζεται σε πρωτοβουλίες του Σχεδίου Δράσης για τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, στις κατευθυντήριες γραμμές στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και στη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ.
Στο πλαίσιο του Συμφώνου για τις Δεξιότητες, 3,5 εκατομμύρια εργαζόμενοι έχουν λάβει κατάρτιση. Και ακολουθεί η χρηματοδότηση. Η ΕΕ επενδύει περίπου 65 δισ. ευρώ σε προγράμματα δεξιοτήτων, ιδίως μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ+). Σύμφωνα με τον Nicolas Schmit, αρμόδιο Επίτροπο για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά δικαιώματα:
«Η αγορά εργασίας της Ευρώπης βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι: οι επιχειρήσεις αγωνίζονται να βρουν εργαζόμενους για να καλύψουν τις κενές θέσεις τους, γεγονός που τις εμποδίζει να αναπτυχθούν. Έχουμε την ευκαιρία να φέρουμε περισσότερους ανθρώπους στην αγορά εργασίας, να τους προετοιμάσουμε για τις θέσεις εργασίας που έχουν ζήτηση και να τονώσουμε την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Η παρούσα Επιτροπή έχει θεσπίσει διάφορα μέτρα για την αύξηση της κατάρτισης, τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την ενδυνάμωση των κοινωνικών εταίρων, αλλά μπορούν και πρέπει να γίνουν περισσότερα. Με τη δέσμευση όλων, μπορούμε να γυρίσουμε σελίδα στις ελλείψεις δεξιοτήτων και εργατικού δυναμικού και να οικοδομήσουμε μια οικονομία που θα λειτουργεί για τους ανθρώπους».
Η εφαρμογή αυτού του σχεδίου δράσης είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των πρωταρχικών στόχων της ΕΕ για το 2030 όσον αφορά τις δεξιότητες και την απασχόληση, με στόχο το 78 % της απασχόλησης και το 60 % της συμμετοχής ενηλίκων στην ετήσια κατάρτιση. Υπάρχουν πέντε τομείς δράσης στο πλαίσιο του σχεδίου:
- Στήριξη των υπο-εκπροσωπούμενων ατόμων, ώστε να εισέλθουν στην αγορά εργασίας
- Παροχή στήριξης για την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την κατάρτιση και την εκπαίδευση
- Βελτίωση των συνθηκών εργασίας
- Βελτίωση της δίκαιης κινητικότητας εντός της ΕΕ για τους εργαζομένους και τους εκπαιδευόμενους
- Προσέλκυση ταλέντων από χώρες εκτός της ΕΕ
Περαιτέρω πληροφορίες
Δείτε αναλυτικά την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το σχέδιο δράσης. Για μια πιο ξεκάθαρη και πιο φιλική προς το χρήστη πληροφόρηση, διαβάστε το Ενημερωτικό Δελτίο. Επίσης, μπορείτε να παρακολουθείτε τις τελευταίες εξελίξεις απευθείας στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Αναδημοσίευση κειμένου: As EU Year of Skills wraps up, Commission sets out an action plan to tackle labour and skills shortages , Digital Skills & Jobs Platform, created by Galina Misheva
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση
